نکات مهم برای ترکیب رنگ در چاپ افست
امروزه با توجه به تخصصی شدن امور، کمتر طراحی از اطلاعات فنی چاپ به خصوص در حوزه ترکیب رنگ‌ها و خروجی نهایی رنگ روی محصول طراحی شده آگاه است.
در صورتی که این عدم آگاهی در بخش قابل توجهی از طراحان گرافیک حاضر در بازار، بخش عمده‌ای از نارضایتی مشتریان چاپ را شامل می‌شود. هم‌چنان طراحان گرافیک آماتور اقدامی برای برطرف نمودن این نقص انجام نمی‌دهند زیرا برطرف کردن این نیاز را به دلایل زیر چندان مهم نمی‌دانند.
- مقصر جلوه دادن فرآیند چاپ با دلایل غیر واقعی و استفاده از اصطلاحات بی‌ربط به موضوع
- عدم قبول مسئولیت صحت فایل ارسالی طرح و استفاده از ترکیب‌های نادرست رنگ در آن
- امکان توجیه مشکل بخاطر سپردن بخش طراحی و چاپ به دو مجموعه‌ی مجزا
و این امر جامعه طراحان را نیز به دلایلی ناراضی نموده است:
- آسیب زدن به بازار طراحان حرفه‌ای با عدم رعایت استانداردها به لحاظ کیفی و ارائه کارهای بی کیفیت
- ایجاد بی اعتمادی به طراحان حرفه‌ای و دانش‌آموختگان این حوزه با عدم قبول مسئولیت و پاسخگویی
- ارائه‌ی قیمت پیشنهادی پایین‌تر از عرف در جامعه‌ی طراحان به دلیل عدم هزینه برای آموزش، نرم افزار و سخت افزار استاندارد
انتخاب رنگ و ترکیب رنگ
در طراحی اگر با رعایت نکات فنی چاپ که کمتر طراحی از آن مطلع است و کمی دقت، شاید به توان گفت مهم‌ترین بخش ایرادات مشتریان نسبت به چاپ و به خصوص تغییر رنگ بین طراحی و چاپ برطرف خواهد شد.
نکته مهم اینست که بدانید اغلب رنگ‌های مناسب برای چاپ(تاکید میکنم اغلب رنگ‌ها) از ترکیب رنگ درصدهایی از دو یا حداکثر ۳ رنگ اصلی از ۴ رنگ Cyan آبی، Magenta قرمز (صورتی)، Yellow زرد و Black مشکی به دست می‌آیند.
اگر در طرح به جای تهیه رنگ دلخواه با درصدهای سه رنگ، همان رنگ را با درصدهای ۴ رنگ ایجاد کنید، کار را با ریسک بالایی در حوزه عدم تطبیق رنگ با طرح مواجه خواهید کرد زیرا نمایشگر شما رنگ را با سیستم RGB نمایش می‌دهد و رنگی که در مانیتور می‌بینید حاصل ترکیب ۴ رنگ نیست هر چند با درصدهایی از ۴ رنگ درست شده باشد. (برای اطلاع بیشتر در مورد تفاوت رنگ‌بندی مدل CMYK با مدل RGB این مطلب توصیه می‌شود)
طراحی
شما قصد طراحی برای چاپ محصولی را دارید و از نرم افزارهای مرسوم مانند فتوشاپ، کورل، ایندیزاین یا ایلستریتور استفاده می‌کنید
- نخست باید در نظر داشته باشید که ابتدا حالت رنگ یا color mode سند را بر روی cmyk تنظیم کنید.
- فایل خروجی با این حالت رنگ مناسب برای کار لیتوگرافی، چاپ افست و چاپ دیجیتال است.
- انتخاب رنگ‌ها نیز باید درست صورت گیرد اما این نکات برای حل معضل اختلاف رنگ‌های مشاهده شده در مانیتور و مدیای چاپ لازم است.
- انتخاب یک رنگ خاص، هرگز از پالت رنگ‌های پیشنهادی نرم افزار و انتخاب رنگ توسط دایره یا قطره چکان استفاده نکنید چرا که اینگونه انتخاب رنگ و ترکیب رنگ غیر حرفه‌ای است.
- این روش برای انتخاب ساده‌تر و سریع‌تر می‌باشد ولی باعث انتخاب ترکیب رنگ ناخالصی می‌شود و به تبع، پس از چاپ، شاهد رنگی متفاوت با طرح خود خواهید بود و فقط به شما رنگ زیبایی را در مانیتور نشان می‌دهد.
- شما باید درصد رنگ موردنظر را وارد کنید و دقت لازم را در این امر داشته باشید.
- مثلا در ترکیب رنگ آبی یا سورمه‌ای مناسب، به هیچ وجه نباید رنگ زرد وجود داشته باشد.
- و یا حتی در ترکیب رنگ زرشکی نباید رنگ آبی دخالت داشته باشد.
مطمئن‌ترین راه برای انتخاب رنگ و ترکیب رنگ مناسب تجربه چاپ و یا استفاده از کتاب رنگ مختص دستگاه چاپ است. با اینحال نکات زیر برای ریسک کمتر به شما کمک خواهند کرد
رنگ سورمه‌ای و طیف‌های آبی آن
یکی از رنگ‌های پرکاربرد و حساس در ایران رنگ آبی تیره و یا سورمه‌ای است. نکات لازم در انتخاب درصدهای موثر برای رسیدن به نتیجه‌ی مطلوب این رنگ و کم کردن خطاها و نوسانات آن به شرح زیر است. این موارد به شما کمک می‌کند تا چاپ سورمه‌ای کدر و بور نشود و همچنین از تمایل آن به بنفش نیز جلوگیری بعمل می‌آورد.
۱ – بهتر است رنگ آبی Cyan را همان ۱۰۰ درصد قرار دهید.
۲ – به هیچ وجه از رنگ زرد Yellow استفاده ننمایید.
- (استفاده از رنگ زرد به هر میزان، موجب کدر شدن رنگ سورمه‌ای می‌شود)
۳ – رنگ قرمز Magenta نباید از ۷۵ درصد بیشتر باشد. این درصد با توجه به تیرگی و روشنی و تمایل رنگ از آبی صِرف به سورمه‌ای و بنفش موثر است. استفاده از رنگ قرمز بیش از ۷۵ درصد باعث نوسان زیاد رنگ در کل تیراژ کار نیز می‌شود.
۴ – سعی کنید تیرگی و روشنی رنگ را با کم و زیاد کردن رنگ مشکی به دست آورید.
رنگ زرشکی و طیف‌های قرمز آن
یکی دیگر از رنگ‌های حساس در چاپ، رنگ زرشکی و آلبالویی است. باید طوری ترکیب رنگ انتخاب شود که پس از چاپ، قدرت رنگ در نگاه اول دیده شود.
کم دقتی و انتخاب غلط رنگ با درصدهایی از ۴ رنگ باعث بور و کدر شدن رنگ و تمایل رنگ به سمت قهوه‌ای می‌شود.
کار مهمی که برای کاهش این اتفاق و کم کردن نوسانات این رنگ در پروژه‌ها باید انجام داد:
۱ – به هیچ وجه از رنگ آبی Cyan استفاده ننمایید. استفاده از آبی باعث کدر شدن رنگ زرشکی می‌شود.
۲ – بهتر است رنگ قرمز Magenta را روی ۱۰۰ درصد تنظیم نمایید.
۳ – رنگ زرد Yellow باید حداکثر ۷۰ درصد باشد. استفاده بیش از حدِ رنگ زرد می‌تواند موجب تمایل رنگ به سمت قهوه‌ای شود.
۴ – تیرگی و روشنی رنگ را از نوسان در حجم رنگ مشکی Black به دست آورید.
رنگ خاکستری
- یکی از رنگ‌های حساس در چاپ، ترکیب رنگ خاکستری یا طوسی است که به ظاهر، چاپ آن ساده به نظر می‌رسد.
- استفاده از این رنگ با درصد از ۴ رنگ به صورت تُمپلات (استفاده یکدست از یک رنگ در سطح وسیعی از کار) کار بسیار پر ریسکی در چاپ بشمار میاید. زیرا ترکیب رنگ‌ها به نسبت مساوی، باعث نوسان شده. و در پایان شاهد رنگ خاکستری متمایل به سبز، آبی، قرمز و غیره خواهید بود.
برای کاهش ریسک و برطرف نمودن این اختلاف بهتر است درصدهای رنگ غیر از مشکی را معادل ۱۵ درصد رنگ مشکی طرح قرار دهیم. مثلا اگر مشکی فایل ۲۵ درصد می‌باشد آبی، قرمز و زرد هر کدام معادل ۶ درصد باشند کافیست. با این وجود انتخاب این رنگ نیز فقط با استفاده از درصد رنگ مشکی ممکن است چاپ را با ریسک تمیزی و در اصطلاح “با کچلی” در رنگ مواجه کند.
رنگ مشکی
چاپ رنگ مشکی هم با مشکلاتی نظیر بور شدن (پر نبودن رنگ) و یا میل نمودن آن به سمت رنگی دیگر مواجه است. رنگ مشکی را می‌توان فقط از کانال Black با ۱۰۰ درصد حجم انتخاب کرد. عموما برای جلوگیری از خرابی و عدم تطابق (روی هم خوری) ۴ رنگ روی سطح چاپ در طرح‌های ظریف از رنگ مشکی نک رنگ استفاده می‌شود مثل متن کتاب و همینطور فونت‌ها و طرح‌های ظریف در کارهای ۴ رنگ.
برای زمینه‌ی کار به خصوص کاتالوگ، بروشور، ویزیت و غیره داشتن یک رنگ مشکی خوب، یکدست مطلوب است. این رنگ یکدست از کانال Black به تنهایی به دست نمی آید و باید از درصد چهاررنگ برای این منظور استفاده کرد. مشکی Black را ۱۰۰ و Cyan را ۸۰ و Magenta و Yellowرا ۷۰ درصد انتخاب نمایید.
در نظر داشته باشید که اگر قرار است روی رنگ مشکی اَشکال یا فونت سفید استفاده کنید. از خط دور با ضخامت ۵/۰ پوینت با رنگ مشکی تک رنگ Black برای فونت و شکل مدنظر بهره بگیرید.
فراموش نکنید “سفید” رنگ چاپی نمی‌باشد. مکان‌هایی که در چاپ سفید دیده می‌شود مکان‌هایی هستند که هیچ رنگی چاپ نشده است. این دور خط برای جلوگیری از نفوذ رنگ به محیط سفید نقش مهمی دارد.
